روابط شخصی زن و شوهر
از جمله تکالیف مشترک زوجین می‌توان به حسن معاشرت، معاضدت(همکاری در زندگی مشترک) و وفاداری اشاره کرد. طبق ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی : ” زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند.” به بیان ساده‌تر در تمام امور مشترک برای زوجین تکلیف به داشتن رابطه‌ای سراسر همکاری و مهر و عطوفت شده است. در زندگی مشترک باید زن و شوهر در تامین سعادت و رفاه خانواده باهم سعی و تلاش داشته باشند. این موارد بیان شده، در واقع موضوع مشترک بین زوجین در زندگی مشترک است. اما حال به روابطی در زندگی مشترک که اختصاص یه یک طرف دارد از جمله ریاست شوهر بر خانواده می‌پردازیم.
آثار ریاست شوهر بر خانواده
زن می‌تواند نام خانوادگی شوهر را با موافقت او بکار برد، اقامتگاه زن اصولاً همان اقامتگاه شوهر است. البته تحمیل تابعیت شوهر بر زن از آثار ریاست شوهر بر خانواده نیست و می‌توان به دیگر آثار ریاست مرد بر خانواده به تعیین مسکن، ولایت قهری نسبت به اطفال و ممانعت از اشتغال زن به شغلی که منافی مصالح خانوادگی است، اشاره نمود.
تعیین مسکن
۱- زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکنی نماید مگر اینکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.
۲- قانون مدنی در ماده ۱۱۱۵ به زن این حق را داده است که در صورت وجود خوف ضرر بدنی یا شرافتی یا مالی منزل دیگری غیر از منزل شوهر برای خود اختیار کند.
شغل زن
۱- طبق ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی ایران، “شوهر می‌تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد منع کند.” البته قانون جدید حمایت از خانواده این حق را برای زن نیز قائل شده است.
۲- مقصود از شغلی که می‌توان برابر قانون زن یا شوهر را از آن منع کرد شغلی است که ذاتا” مشروع و قانونی باشد.
حتی اگر اشتغال زن در قباله ازدواج به صورت یک حق شرط شود، باز هم شوهر این امکان را دارد که اگر بعداً شغل او را مخالف مصالح خانوادگی وحیثیت یا شان خود یا زن تشخیص داد از دادگاه ممانعت زن از ادامه کار را بخواهد. اصولاً وظیفه کار و تامین معاش زندگی برعهده مرد است. این موضوع نه تنها در قانون که قبل از آن در شرع هم مورد تاکید قرار گرفته است.
در واقع حقوق به تبعیت از شرع اشتغال را از وظایف مرد می‌داند، البته زن هم می‌تواند در سند ازدواج شرط کند که بعد از ازدواج مشغول به کار شود یا اگر تاکنون شاغل بوده همچنان به شغل خود ادامه دهد. ذکر این نکته لازم است که اگر در قباله ازدواج در قسمت مشخصات طرفین، در مورد زن نوشته شود کارمند یا کارگر یا هر عنوان دیگر، اصل بر اینست که شوهر با علم و اطلاع از شغل زن با او ازدواج کرده است و نمی‌تواند او را بی دلیل از ادامه شغل منع کند هر چند که نباید فراموش کرد که حتی اگر در قباله به صورت شرط هم ذکر شود، باز شوهر این امکان را دارد که اگر شغل همسر خود را بعد مدتی مخالف مصالح خانوادگی و حیثیت خود یا زن تشخیص داد از دادگاه ممانعت زن را از ادامه کار بخواهد.
