خاک ماده‌ای است که همه روزه افراد مختلفی با اون سرکار دارند. از بچگی بخشی از بازی‌ها از قبیل سفال و ماسه کنار دریا و… رو خاک‌ها تشکیل دادند. برای پی بردن به اسرار درون خاک، مقداری خلاصه در مورد دنیای تخصصی و مهندسی خاک صحبت می‌کنیم.
اول از همه جالب هست بدونید که با تمام پیشرفت‌های بشر، هنوز هم خاک، یک دنیای بزرگ کشف نشده هست. خاک یک ماده بسیار پراهمیت در جهان هستی است. یک جمله معروف بین مهندسین ژئوتکنیک وجود داره، که میگند هر سازه‌ای در دنیا وجود دارد، یا از خاک ساخته شده است یا در خاک ساخته شده است یا بر خاک ساخته شده است.
همین جمله نشان می‌دهد که چقدر خاک، ماده با ارزشی در دنیای مهندسی است. در نتیجه علم خاک، یک علم مادر و ارزشمند در پیشرفت سازه‌های ساخت بشر است.
فرقی نمی‌کند که سازه ساختمانی می‌سازید یا کشتی و هواپیما. در نهایت تمامی این سازه‌ها بر روی سطح زمین ساخته می‌شوند. که باید خاک‌منطقه، تحمل پذیرش تنش‌های ناشی از مراحل ساخت و بهره‌برداری سازه شما را داشته باشد.
اگر بهترین هواپیما جهان را بسازید اما باند پرواز مناسبی بر اساس مقاومت و ویژگی‌های خاک منطقه طراحی نکرده باشید، هیچگاه هواپیما شما قادر به پرواز نخواهد بود!
غول پیکرترین کشتی‌های دنیا، ابتدا بر روی زمین ساخته می‌شوند.
بنابراین شناخت زمین، و در واقع خاک، یک موضوع مهم و حیاتی در پیشرفت‌های عمرانی در کل دنیاست. افرادی که علم تخصصی و مهندسی در زمینه عمران ندارند، یک مفهوم کلی از خاک دارند اما مهندسین ژئوتکنیک زمانی که اسم خاک را می‌شنوند یک دنیای بزرگ و مرموز و قشنگ برایشان تداعی می‌شود.
انواع دسته بندی خاک
خاک‌ها به صورت کلی از دو دیدگاه دسته بندی می‌شوند:
۱- اندازه ذرات خاک‌ها
۲- رفتار در برابر رطوبت
خاک‌ها بر اساس اندازه ذرات
درشت دانه‌ها (شن و ماسه )
ریز دانه‌ها (لای و رس)
بر اساس رفتار در برابر رطوبت
خاک‌های دانه‌ای (شن و ماسه و لای)
خاک‌های چسبنده(رس ها)
خاک رس
گاهی اوقات عموم افراد تصور می‌کنند که هر خاکی که اندازه ذرات آن کوچکتر از ۲ میکرون هست، خاک‌رس محسوب می‌شود. اما اینگونه نیست. بلکه این کانی‌های موجود در خاک‌رس هست که تعیین‌کننده هستند. کانی‌هایی همانند کائولینیت، ایلیت و مونت‌موریلونیت.
مقاومت خاک
پارامتر بسیار مهم در علم مهندسی خاک، همین مقاومت خاک است. زمانی که از مقاومت خاک صحبت می‌کنیم، منظور ما مقاومت برشی است.
مقاومت برشی ناشی از دو پارامتر اصطکاک و چسبندگی است. خاک‌های دانه‌ای صرفا مقاومت اصطکاکی دارند و هیچگونه چسبندگی در آن‌ها وجود ندارد. اما در خاک‌های رسی، ۳ دسته: خاک‌رس صرفا چسبنده، صرفا اصطکاکی، اصطکاکی و چسبنده وجود دارد.
خاک، یک محیط بسیار ناشناخنه برای مهندسین هست و در عین‌حال بسیار مهم و کلیدی در طراحی و ساخت سازه‌های مختلف. در نتیجه قبل از اقدام به ساخت و احداث یک سازه، بسیار پراهمیت هست که مطالعات جامعی تحت عنوان تهیه دفترچه مطالعات ژئوتکنیک تهیه و به مهندسین سازه و … ارائه شود. و مهندسین مربوطه با مراجعه به این اطلاعات ژئوتکنیکی، سازه مناسب طراحی نمایند.
