مهریه در قانون ایران
ابتدا به تعریفی از مهر از منظر حقوق میپردازیم:
مهر یا صداق ، مالی است که زن بر اثر ازدواج مالک آن میشود. و مرد ملزم به دادن آن به زن است.
در واقع مهر هدیهای است که شوهر به خود زن میدهد. و خویشان زن نسبت به آن حقی ندارند. لذا با شیربها متفاوت است. سبب واقعی الزام شوهر به تملیک مهر حکم قانون است نه عقد. به همین دلیل، سکوت طرفین عقد نکاح (ازدواج) وحتی توافق بر عدم مهر، تکلیف شوهر را در این مورد از بین نمیبرد. پس اثر تراضی (رضایت) طرفین تنها دربارهی میزان و موضوع مهر است نه ایجاد الزام.
شیربها چیست؟
در واقع جزئی از مهر است که نقدا” به وسیله ولی دختر و برای او دریافت میشود. و به مصرف تهیه جهیزیه میرسد. امروزه دیگر بهای شیری که به دختر دادهاند تلقی نمیشود. و خویشان دختر آن را از آن خود نمیدانند.
اقسام مهر:
مهر سه گونه است: مهر المسمی، مهر المثل، و مهر المتعه.
مهر المسمی: هرگاه مهر در عقد تعیین شده باشد آن را مهر المسمی میگویند. ممکن است، عین معین باشد مثل زمین، باغ و اتومبیل معین. کلی باشد مثل تعداد مشخصی از سکه تمام بهار آزادی.
مهر المثل: زمانی که در نکاح دائم ذکری از مهر نشده یا عدم مهر ضمن عقد نکاح شرط شده باشد. مهریه ای که بعد تعیین میشود با توجه به شئونات و جایگاه خانوادگی و اجتماعی زن تعیین میشود.
مهر المتعه: مهریهای که با توجه به توان مالی مرد تعیین میشود.
نکات پایانی مهر:
۱٫ تعیین مهر منوط به تراضی طرفین است. در قانون ما حداقل و حداکثری تعیین نشده است. تعیین مهر ممکن است با تراضی زوجین به شخص ثالث واگذار شود.
۲٫ اگر در قبالهای میزان مهر یک کیلو طلا یا صد سکه بهار آزادی باشد، و ذیل آن قیمت طلا یا سکه در روز عقد به ریال نوشته شده باشد، هنگام مطالبه مهر، زن میتواند عین طلای تعیین شده یا قیمت روز پرداخت را بخواهد.