کفالت و آثار آن
تعریف کفالت
کفالت عقدی است که به موجب آن، یکی از طرفین در مقابل طرف دیگر، احضار شخص ثالثی را تعهد میکند. متعهد را کفیل، شخص ثالث را مکفول و طرف دیگر را مکفولله میگویند.
در این تعریف که مربوط به قانون مدنی است، اشکالاتی نیز وارد شده است. در واقع کفالت از تضمینات دین است، لذا مکفولله باید طلبی داشته باشد. یا دعوای مربوط به طلبی را آغاز کند. تا برای اطمینان خاطر او وجلوگیری از فرار احتمالی مدیون، گرفتن کفیل معنا یابد. پس در کفالت تعهد به احضار ثالثی میشود که بر او ادعای حقی شده است.
تعهد کفیل، تعهد به نتیجه است و در صورت عدم اجرای تعهد به هر دلیلی، ملزم به جبران خسارت است. وجه التزام به میزان دین مکفول است.
مقایسه ۳نوع کفالت مطلق، موجل و موقت
۱- کفالت مطلق
در کفالت مطلق دین کفیل بر طبق قواعد عمومی، حال محسوب میشود. به زبان ساده تر مکفولله هر زمان بخواهد، میتواند احضار مکفول را تقاضا کند.
۲- کفالت موجل
در این نوع کفالت قبل از فرا رسیدن موعد، مکفولله حق احضار ندارد. موعد احضار، باید معلوم باشد. در صورت معلوم نبودن این مدت، عقد کفالت باطل است.
۳- کفالت موقت
در کفالت موقت ممکن است، موعد احضار در اختیار مکفولله قرار بگیرد. مثل اینکه کفیل مکلف باشد که در ظرف یک ماه هر زمان که مکفولله بخواهد، مکفول را حاضر کند.
آثار کفالت
الف _ اثر کفالت در رابطه کفیل و مکفولله
تعهد کفیل، احضار مدیون است و مکفولله در برابر کفیل، امری را به عهده نمیگیرد. در واقع تعهد کفیل به پرداخت دین مدیون، اثر مستقیم عقد کفالت نیست، بلکه ضمانت اجرای تعهد اصلی کفیل به احضار شخص مدیون است.
ب _ اثر کفالت در رابطه کفیل و مکفول
هر گاه کفالت بدون رضایت مکفول باشد، قرارداد میان کفیل و مکفولله، هیچ تعهدی برای مکفول ایجاد نمیکند. اگر کفالت به درخواست مکفول انجام پذیرد، و مکفول از اجرای تعهد خود امتناع ورزد و خسارتی به کفیل وارد شود، باید آن را جبران کند.
نکته آخر
با وجود تعهد مزبور، کفیل نمیتواند با وسایل شخصی، وی را اجبار به حضور نماید. ولی حق دارد آن را از دادگاه بخواهد. در عمل کفیل از حق درخواست از دادگاه به دلیل طولانی بودن روند رسیدگی و صدور حکم، استفاده نمیکند و صرفاً به اخطار به مکفول قناعت میکند.