برای نگارش یک پروپوزال، مقدماتی لازم است که گام به گام با هم پیش می‌رویم تا تدوین یک پروپوزال…
انتخاب استاد یا موضوع؟
سوالی که در ابتدای ورود به واحد پایان‌نامه ممکن است برای بسیاری از شما پیش آمده باشد این است: اول باید استاد راهنما را مشخص کنیم یا موضوع پایان‌نامه را؟ چه کسی است که موضوع طرح را مشخص می‌کند؟؟
پاسخ: ابتدا موضوع مورد نظرتان را با توجه به قابلیت‌های اساتید موجود در دانشگاهتان انتخاب نمایید. این موضوع می‌تواند بنا به علاقمندی شخصی فرد باشد و یا با توجه به فیلد کاری استاد مورد نظر انتخاب شود. در واقع این موضوع و علاقمندی دانشجو ااست که استاد راهنمای فرد را مشخص می‌کند.
موضوع پیشنهادی یا انتخابی دانشجو برای پایان‌نامه باید حاوی یکسری نکات باشد.
الف) موضوع پایان‌نامه باید با آموزش‌های دوره تحصلی انطباق داشته باشد.
ب) پایان‌نامه باید حاوی موضوع و مسئله‌ای تخصصی و مشخص در محدوده جغرافیایی و زمانی معین باشد.
ج) موضوع و مسئله مورد تحقیق باید جدید و مستلزم نوآوری علمی و تحقیقات باشد.
د) دانشجو پس از انتخاب موضوع، باید با مراجعه به منابع و مراجع معتبر، از تکراری نبودن موضوع مورد نظر اطمینان حاصل کند. اکنون تایید موضوع پایان‌نامه و دریافت کد رهگیری از طریق سایت ایران‌داک الزامی بوده و تمامی دانشجوبان مستلزم ارائه این کد برای تصویب موضوع پایان‌نامه هستند.
ه) فرم طرح تحقیق پایان‌نامه باید به صورت تایید شده در ۳ نسخه تکمیل و پس از تایید اساتید راهنما و مشاور، حداقل ۱۰ روز پیش از تشکیل جلسه شورای تحصیلات تکمیلی گروه آمورشی مربوط، تحویل گردد.
انتخاب استادان مشاور و راهنما:
الف) برای تکمیل فرم طرح تحقیق پایان‌نامه، لازم است دانشجو با توجه به موضوع و قلمرو تحقیق خود از یک سو و تخصص و تجریه آموزشی و پژوهشی استادان از سوی دیگر، برای انتخاب استاد و یا استادان راهنمای پایان‌نامه خود اقدام نماید. انتخاب استاد و یا استادان مشاور بر عهده استاد و یا استادان راهنما است نه دانشجو.
ب) بر این اساس لازم است تا دانشجو موضوع و مسئله مورد علاقه خود را به اطلاع استاد راهنمای خویش رسانده و پس از تعیین استاد یا استادان مشاور با بهره‌گیری از راهنمایی‌های لازم، به تنظیم و تدویین موضوع و مسله مورد تحقیق و همچنین تکمیل فرم طرح تحقیق پایان‌نامه بپردازد.
ج) دانشجو موظف است تا تمام مراحل تحقیق و روند کاری خود را در حین اجرا، با استادان راهنما و مشاور مطرح سازد و از نقطه نظرهای آنان در جهت تنظیم مناسب موارد مربوط بهره‌گیری نماید.
طرح تحقیق:
برای طراحی مناسب تحقیق باید توجه داشت که هر طرح تحقیق بایستی حداقل شامل اجزا زیر که با یکدیگر در ارتباط تنگاتنگ و کنش متقابل قرارد دارند، باشد:
- تعریف قالب تحقیق و مسئله مورد بررسی
- بیان ماهیت تحقیق
- تبیین منابع تحقیق
- تبیین اهداف تحقیق
- محدوده مکانی تحقیق
- محدوده زمانی تحقیق
- ابعاد و دامنه تحقیق
- زمینه‌های عینی انتخاب داده‌ها و امکان دستیابی به اطلاعات
- انتخاب فنون و روش‌های گردآوری داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز
به طور کلی می‌توان گفت طرح تحقیق باید پاسخگوی این سوالات باشد: چه چیزی؟/ کجا؟/ چرا؟/ چه موقع؟/ از چه طریقی؟
علاوه بر آن طرح تحقیق باید حاوی جنبه‌های زیر باشد:
از چه دیدگاهی با مسئله مورد بررسی برخورد خواهد شد؟
چه روش‌هایی مورد استفاده قرار خواهد گرفت؟
کدام فنون و تدابیر بیشترین تاثیر را در پیشبرد مطلوب تحقیق به دنبال خواهد داشت؟
عنوان بندی تحقیق:
انتخاب عنوان تحقیق، نخستین طراحی تحقیق بشمار می‌رود. عنوان تحقیق باید روشن، فشرده و گویای مساله مورد بررسی باشد. برای تعمیق بیشتر بررسی‌ها لازم است قلمرو تحقیق هم از نظر مکانی و هم زمانی محدود گردد. در این گونه گاهی بر جنبه و یا جنبه های معینی از موضوع تاکید می‌شود. در این گونه موارد پس از طرح عنوان اصلی، از عبارت «با تاکید بر …» استفاده می‌شود.
انواع تحقیق:
تحقیق علمی انواع مختلفی دارد که بر اساس معیارهای متنوعی هم تقسیم بندی می‌شوند. در فرم‌های طرح تحقیق پایان‌نامه تحصیلی، معمولا انواع زیر پیش بینی شده‌اند:
الف) مطالعه کاربردی
این نوع مطالعه به تحقیقاتی گفته می‌شود که به منظور تدوین و گسترش مهارت‌ها و شیوه‌های جدید و نیز حل مسائل مربوط به موضوع یا محدوده مورد بررسی طراحی و اجرا شود.
ب) مطالعات کاربردی
اینگونه مطالعات غالبا با هدف افزایش شناخت علمی نسبت به رخدادها و پدیده‌ها، در پی اثبات صحت و سقم داوری‌ها، فرضیات، نظریه‌ها و احکام علمی است.
ج) مطالعات بنیادی:
این نوع مطالعه از لحاظ پای بندی به مباحث محض علمی، به مطالعات نظری شباهت دارد. با این تفاوت که نظریه پردازی را با میدان تجربه از طریق بررسی‌های میدانی در هم می‌آمیزد و از این لحاظ در پی محک زدن نظریه در میدان عمل است.
د) مطالعات اجرایی:
اینگونه از مطالعات معمولا از تحقیقاتی به شمار می‌روند که با هدف از پیش تعیین شده در پی یافتن راه‌های بهینه به اجرا در آوردن سیاست‌ها، برنامه‌ها و طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای هستند.
ادامه دارد…