حراجی، مناقصه و مزایده

ماهیت حراجی، مناقصه و مزایده چیست؟

حراجی، مناقصه و مزایده به استناد قانون محاسبات عمومی و قانون برگزاری مناقصات در معاملات دولتی بکار گرفته گفته می‌شود. لذا نظرات عده‌ای از حقوقدانان که معتقدند حراجی مورد استفاده بخش دولتی نیست، صحیح نیست.

مناقصه

طبق قانون برگزاری مناقصات: ” مناقصه فرایندی است رقابتی برای تامین کیفیت مورد نظر که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصه گری که کم ترین قیمت مناسب را پیشنهاد کرده باشد، واگذار می‌شود.” در اینجا به زبان ساده‌تر می‌توان گفت در مناقصه کم‌ترین قیمت ملاک پذیرش می‌‌باشد و البته کیفیت کار نیز بسیار مهم است.

مزایده

مزایده در واقع روشی رقابتی، برای فروش کالا یا خدمتی معین به بالاترین پیشنهاد قیمتی است.

البته هم مزایده و هم حراجی، برای فروش کالا به بالاترین قیمت پیشنهادی است و در هر دو فرآیند مذکور، قیمت پایه وجود دارد با این فرق که قیمت اولیه یا پایه در حراجی قابل نقض است. اما در مزایده قابل نقض نیست. برای مثال تابلو نقاشی را در نظر بگیرید، قیمت پایه ۱۰۰ میلیون تومان است. در فرآیند حراجی هیچ پیشنهادی برای این مبلغ داده نمی‌شود. این امر مانع از آن نخواهد بود که که این نقاشی با قیمت دیگری، فروخته نشود ولی در مزایده، این قیمت پایه باید لحاظ شود و در صورتی که قیمت اولیه حاصل نشود، مزایده تجدید می‌شود. در مزایده مجدد اگر باز هم قیمت پایه اعلام نشد، در اینجا مانع فروش نیست و به بالاترین قیمت اعلامی فروخته خواهد شد.

باید بین حراجی و حراج که از جانب برخی مشاغل اعلام می‌شود، تفاوت قائل شد. در قانون تجارت، عملیات حراجی بصراحت در ماده قانونی مستقلا” فعالیتی تجاری است. اما حراج نوعی فروش است که طبق قانون نظام صنفی نیازمند کسب مجوز است. مثال، صاحب یک مغازه‌ی کیف و کفش، در پایان فصل به منظور نقد کردن اجناس خود مبادرت به حراج جنس‌های خود می‌کند. در اینجا حراج به آن معناست که شخص مذکور قصد فروش اجناس مغازه‌ی خود را به قیمتی پایین‌تر از قیمت خرید دارد و در واقعیت او ضرر می‌کند. اما در حراجی گفته شد که این عملیات برای فروش جنس مورد نظر به بالاترین قیمت پیشنهادی است.

نکته پایانی : حراجی شفاهی است اما مزایده و مناقصه کتبی است.