انواع تحقیق کیفی :
- تحقیق بنیادی توصیفی: چگونگی پیدایش شهر
- تحقیق بنیادی تبیینی: چرایی از بین رفتن تمدن‌ها
- تحقیق بنیادی اکتشافی: انعکاس باورهای دینی در رفتار روزمره بومیان
- تحقیق بنیادی پیش‌بینی: آینده خانواده
- تحقیق کاربردی توصیفی: چگونگی شکل‌گیری اصناف در ایران
- تحقیق کاربردی تبیینی: چرایی تغییر نگرش نسبت به تعداد فرزندان ایده آل
- تحقیق کاربردی اکتشافی: انعکاس زندگی روزمره در سینمای ایران پس از انقلاب
- تحقیق کاربردی پیش‌بینی: آینده سازمان‌ها
- تحقیق توسعه‌ای توصیفی: چگونگی شکل‌گیری گروه‌های غیررسمی در یک سازمان خاص
- تحقیق توسعه‌ای تبیینی: چرایی پایین بودن انگیزه در یک سازمان خاص
- تحقیق توسعه‌ای اکتشافی: نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدید‌های یک سازمان
- تحقیق توسعه‌ای پیش‌بینی: تدوین استراتژی‌های یک سازمان
محدودیت‌ها و توانایی‌های روش‌های کیفی کدم‌اند؟
نقاط قوت
- مشاهده رفتار در وضعیت طبیعی؛ در این روش پدیده در دنیای واقعی و محیط و وضعیت طبیعی و نه ساختگی بررسی می‌شود.
- عمق ادراک؛ این روش توانایی جذب و دستیابی به نظرهای شخصی را دارد؛ نظرهایی که در ارتباط با زندگی هستند و از آن ناشی می‌شوند.
- انعطاف‌پذیری؛ نه تنها می‌توان به سؤال‌های از پیش تعیین‌شده پاسخ داد، بلکه محقق توانایی پاسخ‌گویی به سؤال‌های مطرح‌شده در زمان اجرای تحقیق را نیز دارد.
مشکلات و چالش‌های تحقیق کیفی کدم‌اند؟
- تجاوز به حقوق انسانی آزمودنی‌ها؛ محقق ممکن است از اعضای نمونه یا جامعه، بدون اطلاع و رضایت قبلی آن‌ها، اطلاعات آشکار و درعین‌حال زیان‌بخش را جمع‌آوری کند.
- مخاطرات قانونی، اخلاقی و جانی؛ در برخی تحقیقات ممکن است، محقق سبب خطر جانی برای اعضای گروه یا خودش شود. مثل کسانی که در گروه‌هایی که فعالیت جنایی دارند.
۳٫پایایی؛ ممکن است گزارش‌های ارائه‌شده توسط محقق، حوادث نادر باشند؛ یا اینکه سهواً اطلاعات تحریف‌شده‌ای را گزارش دهد.
- عدم ارائه یک چارچوب نظری برای تحقیق که عمیق، خلاصه و دقیق باشد.
نقاط ضعف:
۱٫ ميدان، جایگاه‌ها، رخدادها، شرايط و تعاملات نمی‌توانند همواره تكرار شوند و نه می‌توانند با همان اطمينان يك پژوهش در سطح گسترده‌تر عموميت يابند.
۲٫گردآوري، تحليل و تفسير داده‌ها بیش‌ازاندازه زمان‌بر است.
- مسئله گمنامي و جلب اعتماد هنگام گزينش یافته‌ها مسائلي را به وجود می‌آورد.
- حضور محقق تأثير عميقي بر موضوعات موردمطالعه می‌گذارد (برگرفته از Hughes ۲۰۰۶)
نویسنده: محمدرضا خدادادیان- مدرس وقف علمی سازمان بین المللی دانشگاهیان
