فصل دوم یک پایان نامه اولین بخشی است که بعد از پروپزال باید نگاشته شود.
فصل دوم یک پایان نامه را می‌توان به عنوان سنگ بنای پایان‌نامه معرفی کرد. اما متاسفانه همواره با کپی برداری و سرقت ادبی همراه بوده است. زیرا غالب دانشجویان این فصل را ساده‌ترین بخش کار پایان‌نامه می‌دانند و معتقدند با جستجوی کلیدواژه های تحقیق در اینترنت می‌توانند مطالب آماده‌ای را پیدا نمایند.
تصور این افراد بر این است که فقط لازم است مطالب یافت شده بر اساس کلید واژه‌ها را در کنار هم قرار دهند. این در حالیست که این تصور اشتباه بوده و اهمیت تدوین و نگارش درست فصل ۲ نه تنها کمتر از سایر فصول نیست بلکه به دلیل نقشی که در هدایت و راهبری طرح پژوهشی دارد، از اهمیت بیشتری هم برخوردار است. چه بسا دانشجویانی که به دلیل کم توجهی به اهمیت این فصل، دچار خطاهایی شده‌اند که آن‌ها را ماه‌ها از مسیر درست دور نگه داشته است.
از فصل دوم پایان‌نامه تحت عناوینی همچون
“بررسی مبانی تحقیق”
“پیشینه پژوهش”
“بررسی مبانی نظری پژوهش”
“بررسی ادبیات موضوع”
و…
نام برده می شود و تقریبا ۱۵-۲۵ درصد از مطالب پایان‌نامه را به خود اختصاص می‌دهد که حجم قابل توجهی است.
در اینجا، نکاتی جهت تدوین درست فصل دوم یک پایان نامه ارائه خواهد شد.
مسئله رایجی که در پایان‌نامه‌های دانشجویان به کرات مشاهده شده است, نگارش فصل دوم یک پایان نامه بر اساس متون پایان نامه دیگران است.
بهترین توصیه برای افرادی که قصد دارند پایان نامه مطلوبی داشته باشند این است که فصل دوم را چندین بار و حداقل ۳ مرتبه نگارش نمایند.
بار اول :
جمع آوري تعاريف . مبانی اولیه طرح.
برای مثال اگر موضوع پایان نامه شما شناسایی عوامل بیماری‌زای آفتابگردان است لازم است ابتدا تعاریفی را برای کلید واژه‌های آفتابگردان و بیماریهای آن ارائه دهید.
بار دوم:
تعاریف و محتویات ارائه شده را با منطق ناشی از اطلاعات پیرامون موضوع، مانند دانه های تسبیح مرتب و منظم کنار هم قرار دهید و از پراکنده گویی و ناقص گویی بپرهیزید. مانند مثال:
تیتر۲-۱: آفتابگردان : تعریف گیاهشناسی، فواید، مضرات و …
تیتر:۲-۲: بیماریهای آفتابگردان
زیر تیتر۲-۲-۱: بیماری x
زیر تیتر ۲-۲-۲: بیماری y
زیر تیتر دوم: ۲-۲-۲-۱: راه‌های نفوذ بیماری
تیتر ۲-۳- اهمیت بیماری
تیتر ۲-۴: میزان خسارت و دامنه میزبانی بیماری در کشور
تیتر ۲-۵: میزان خسارت و دامنه میزبانی بیماری در دنیا
تیتر ۲-۶: کنترل مکانیکی
تیتر ۲-۷- کنترل بیولوژیکی
و ….
بار سوم :
اطلاعات جمع آوری شده را از نظر هم خوانی مطالب کنار هم قرار گرفته و تکراری یا غیر ضروری بودن مطالب بررسی کنید. در این مرحله پس از رفع نواقص در محتویات درج شده، پژوهشگر باید به ابداع روش‌های جدیدی جهت انتقال مطالب ارائه شده بپردازد. مانند نگارش مطالب در قالب جدول و نمودار و تصویر.
هر قدر پژوهشگر برای نگارش فصل دوم یک پایان نامه محتوای بیشتری را جستجو نماید و دامنه مطالعات خود را گسترده‌‌تر کند در نگارش فصل پنجم که باید به بحث و تبیین نتایج تحقیق خود بپردازد و به بیان تشابه و تفاوت‌های موجود بین پژوهش خود و سایرین ارجاع دهد، آسان تر عمل خواهد کرد. همچنین، در فصل چهارم پایان‌نامه، محقق باید بتواند با بهره گیری از نظریه‌ها و اطلاعات موجود پیرامون موضوع تحقیق خود، به شرح یافته های تحقیق خود بپردازد و بیان نماید چرا نتیجه تحقیق به چنین یافته هایی ختم گردیده است…. (در پست‌های آتی این فصل‌ها را نیز به صورت کامل شرح خواهیم داد.)
باید گفت مطالعات این بخش بر روی فصل سوم یعنی روش تحقیق پایان‌نامه نیز بسیار تاثیر گذار است. بنابر این می‌توان گفت فصل دوم، پایه و اساس مطالب اصلی شما برای ادامه طرح و پایان نامه است.
نکته:
۱- در نگارش تمام فصول پایان نامه به خصوص فصل دوم یک پایان نامه، مطالب باید منسجم بوده و معنا و منظور واحدی را دنبال نماید یعنی مطالب قبل و بعد باید مکمل همدیگر بوده و با یکدیگر از نظر محتوا در ارتباط باشد بگونه ای که هر خواننده‌ای آنرا مطالعه نماید به هدفمندی مطالب و منظور نویسنده از نگارش مطلب پی‌ببرد.
۲- توصیه می‌شود منابع در همان زمان نگارش متن ذکر شوند. چرا که پس از آن به احتمال زیادی ۵۰ درصد منابع شما فراموش و یا غیر دسترس خواهند بود! (به خاطر مسائلی همچون کتاب های امانت گرفته شده، مجلات و مقالات مشابه و زیاد و …)
قاعده بر آن است که با خاتمه یک پاراگراف، رفرنس یا رفرنس های مطالب آن پاراگراف بر اساس روش های استاندارد( که در حال حاضر معمولا” روش APA است) در انتهای پاراگراف یا انتهای هر جمله ارائه شود.
ادامه دارد…
نکاتی پیرامون نگارش فصل اول پایان نامه
