مقدمه‌ایی برای شرکتهای دانش بنیان در ایران،
شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، شرکت یا مؤسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم افزارهای مربوط تشکیل می‌شود.
درواقع طبق این ماده، فعالیت شرکت دانش بنیان شما این نتایج را در پی دارد. شما با استفاده از علم خود، درآمدزایی می‌کنید. همچنین با استفاده از روش‌های صحیح علمی می‌توانید به توسعه اقتصادی هم کمک کنید.
مثلا فرض کنید که با استفاده از دانش خود، محصولی اختراع کرده‌اید. که این محصول می‌تواند کالای مورد نیاز باشد، و یا خدمتی جدید، یا یک نرم‌افزار کاربردی، یا … . حال برای این‌که محصول خود را به دست مردم نیز برسانید، آن را به تولید انبوه می‌رسانید. می‌شود گفت با این کار هم نیازی از مردم جامعه را رفع کرده‌اید و هم سود به دست آورده‌اید!
فواید و کاربردهای شرکت دانش بنیان
درحال حاضر شرکتهای دانش بنیان بسیاری از نیازهای جامعه را رفع می‌کنند. مثلا می‌توان به داروهای ضدسرطانی مانند جمسیتابین یا بسیاری از داروهایی که شرکت دارویی دانش بنیان سیناژن تولید می کند اشاره کرد که با هم‌فکری چند دانشمند در یک شرکت دانش‌بنیان تولید می‌شوند. و یا شرکتهای دانش‌بنیانی که برای حل مشکلات کشاورزی، ترکیباتی تولید می‌کنند. یا شرکتهایی که با استفاده از تولیدات پلیمری در صنعت داروسازی و ماشین سازی و … فعالیت می‌کنند.
-
ویژگی های شرکت دانش بنیان
شرکت دانش بنیان،اساساَ کالا تولید نمی کند و عموماَ،زمین یا ماشین آلات خاصی نیز ندارد.بلکه همیشه عده ای از افراد تحصیلکرده و با تجربه اطلاعاتی تولید می کنند که این اطلاعات ، محصولات اصلی شرکت محسوب شده و برایشان درآمدزایی دارد.بحث طرح های صنعتی و مالکیت معنوی محصولات ،همیشه از دغدغه های اصلی شرکت محسوب می شود که حفظ حقوق معنوی این اطلاعات ،یکی از مهم ترین مسائل حقوقی در شرکت های دانش بنیان می باشد،زیرا اصولاَ این دارایی ها قابل لمس نمی باشند.
-
اهداف شرکت دانش بنیان
شرکت های دانش بنیان با هدف هم افزایی علم ، ثروت ، توسعه اقتصاد دانش محور و استفاده بهینه از پتانسیل های دانشگاه ها و موسسات پژوهشی مورد تایید وزارت علوم تحقیقات ایجاد می گردند.از جمله سایر اهداف شرکت ها و موسسات دانش بنیان می توان به تحقق اهداف علمی کشور شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری، تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه شامل طراحی و تولید کالا و خدمات محصولات دانش بنیان با ارزش افزوده فراوان نام برد.
-
شاخص های تشخیص شرکت های دانش بنیان
شاخص های تشخیص شرکت های دانش بنیان،به دو دسته شاخص های عمومی و اختصاصی تقسیم می شوند
-
حمایت های دولتی از شرکت های دانش بنیان
شرکت های دانش بنیان از حمایت های دولتی نظر معافیت از پرداخت مالیات ، عوارض حقوقی گمرکی و سود بازرگانی و عوارض مالیاتی به مدت ۱۵ سال و همچنین اعطاء تسهیلات کم بهره بلند مدت یا کوتاه مدت و یا بی بهره برخوردار می باشند.
کارگروه ارزیابی، شرکت های دانش بنیان را به سه دسته تقسیم کرده است که به شرح زیر می باشند:
-
شرکت های تولید کننده کالاها و خدمات دانش بنیان:
شرایطی که این شرکت ها بایستی داشته باشند به این شرح است که؛ طی آخرین سال مالی شرکت که در اظهارنامه شرکت درج شده است بایستی حداقل ۵۰ درصد از درآمد آن سال شرکت مربوط به فروش کالاها و خدماتی باشد که مشمول معیارهای کارگروه بوده و از موارد دانش بنیان باشد. شرکت بایستی حداقل ۳ نفر نیروی کار تمام وقت داشته باشد.
-
شرکت های نوپا
شرکت های نوپا در خصوص شرکتهای تازه تاسیس و حمایت از آنها تعریف شده اند که بایستی معیارهای ذیل را داشته باشند تا جزو شرکتهای دانش بینان قرار بگیرند:
این نوع شرکت ها بایستی لااقل محصولات و کالاهای تعریف شده به عنوان دانش بنیان را در حدود نمونه آزمایشگاهی تولید و ارائه نمایند. همچنین ۳ سال از تاریخ تاسیس آنها گذشته باشد و لااقل دارای ۲ نیروی کار تمام وقت باشد که یکی از آنها در زمینه تولید محصولات و کالاهای دانش بنیان تخصص داشته باشد.
-
شرکتهای صنعتی دارای فعالیت دانش بنیان
به منظور انتقال فناوری های نوین و برتر و دانش و تکنولوژی روز به شرکت های صنعتی بزرگ و هدایت آنها به سمت شرکت های دانش بنیان، شرکت های صنعتی که دارای شرایط ذیل باشند به عنوان شرکت دانش بنیان شناخته می شوند:
الف – شرکت هایی که لااقل ۱۰ درصد از درآمد آنها در آخرین سال مالی، مربوط به فروش کالاها و خدمات دانش بنیانی باشد که مورد تایید کارگروه ارزیابی، باشد. همچنین حداقل دارای ۳ نفر نیروی نسانی تمام وقت باشد.
ب – شرکتهایی که لااقل ۵۰ درصد از درآمد آخرین سال مالی آنها که در اظهارنامه مالیاتی شرکت بیان شده است، مربوط به کالاهایی باشد که لزوماً دانش بنیان نباشند اما فروش آنها از طریق تجهیزات یا فرآیندهای مورد تایید کارگروه ارزیابی باشد. در این مورد هم شرکت بایستی دارای حداقل ۳ نفر نیروی کار انسانی تمام وقت باشد.
شرایط و مدارک لازم برای ثبت شرکت دانش‌بنیان
ثبت شرکت دانش بنیان تفاوتی با ثبت سایر شرکت‌ها ندارد و این شرکت‌ها نیز باید در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور با رویه سایر شرکت‌ها به ثبت برسد.
به همین دلیل در مرحله اول، شرکت خود را باید مانند یک شرکت عادی به ثبت برسانید. پس از آن باید نسبت به دانش‌بنیانی کردن شرکت خود اقدام کنید تا بتوانید از مزایای قانونی این نوع شرکت‌ها استفاده کنید. برای این‌کار می‌توانید از طریق لینک این سامانه اقدام کنید تا شرکت شما مورد ارزیابی قرار گیرد.
شرکتهای متقاضی کالاهای خود را تولید می‌کنند و خدمات دانش‌بنیان یا نمونه آزمایشگاهی (برای شرکتهای نوپا) خود را ارائه می‌دهند. سپس بر مبنای آیین‌نامه مصوب کارگروه ارزیابی و تشخیص شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان، ارزیابی می‌شوند. اگر پس از این ارزیابی تایید شوند، به صندوق نوآوری و شکوفایی معرفی می شوند. و برای یک مدت محدود می‌توانند از تسهیلات و مزایای قانون استفاده کنند. و درصورتی که پس از این دوره نیز بخواهند از مزایای قانون استفاده کنند، باید دوباره ارزیابی شوند.
هزینه‌های ارزیابی برای کسب عنوان دانش‌بنیان، توسط معاونت علمی ریاست جمهوری پرداخت می‌شود و شما برای ارزیابی شرکت دانش بنیان خود، نیازی به پرداخت هزینه ندارید.
سوال دیگری که پیش می‌آید این است که آیا دانشگاه‌ها و مراکز علمی نیز امکان تاسیس و اداره شرکتهای دانش‌بنیان را دارند؟
در پاسخ باید گفت که دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی پژوهشی نیز می‌توانند به ایجاد و اداره شرکتهای دانش‌بنیان دست بزنند. البته با مشارکت شرکتهایی که حداکثر ۴۹ % سهام آن متعلق به دانشگاه‌ها است و مابقی آن به اعضای هیات علمی و یا دانشجویان تعلق دارد. (ماده ۴۳ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت)
مدارک لازم برای ثبت شرکت دانش بنیان
- رزومه شرکت
- تصویر آگهی تاسیس به همراه آخرین تغییرات شرکت در روزنامه رسمی
- آخرین اظهارنامه مالیاتی ارسال شده به سازمان امور مالیاتی کشور
- آخرین لیست بیمه شرکت و خلاصه وضعیت حقوق دستمزد و مزایا
- تصویر مجوزهای شرکت (مانند پروانه بهره‌برداری و مجوز تاسیس و…)
- نمودار سازمانی شرکت. (البته ارائه این دومورد اخیر، اختیاری است.)
تفاوت شرکت های دانش بنیان نوپا با سایر شرکت ها چیست؟
شاخص های عمومی آئین نامه تشخیص شرکت ها و موسسات دانش بنیان، برای شرکت های دانش بنیان نوپا شرایط آسان تری وضع کرده است. شرکت ها باید دارای برنامه تولید محصول یا خدمات دانش بنیان، مطابق فهرست کالاها یا خدمات دانش بنیان مصوب کارگروه باشند که دانش فنی کالاها یا خدمات دانش بنیان تولید شده توسط شرکت، باید مبتنی بر فعالیت های تحقیق و توسعه، ایجاد شده و یا از طریق انتقال فناوری جذب و بومی سازی شود.
این شرکت نقش ایده سازی را دنبال می کند؟ یا رسیدن به تکنولوژِی؟
در واقع این شرکت ها حلقه واسطه بین ایده و تکنولوژی هستند که می توانند ایده ها را در مسیر رسیدن به تکنولوژِی هدایت کنند و گاهی اوقات خود همین شرکت ها هم می توانند ایده ی خودشان را به تکنولوژی تبدیل کنند.
بخشی از حمایت های دولت درباره این شرکت ها
معافیت از پرداخت مالیات، عوارض، حقوقی گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی به مدت پانزده سال.
تأمین تمام یا بخشی از هزینه تولید، عرضه یا به کارگیری نوآوری و فناوری با اعطاء تسهیلات کم بهره یا بدون بهره بلندمدت یا کوتاه مدت بر طبق عقود شرعی
اولویت استقرار واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی و تولیدی شرکت ها و موسسات دانش بنیان موضوع این قانون در محل پارک های علم و فناوری، مراکز رشد، مناطق ویژه اقتصادی و یا مناطق ویژه علم و فناوری است.
نمونه‌ایی از یک شرکت دارویی دانش بنیان موفق (سیناژن)
وقتی علم خارجی باشد و بومی سازی گردد می شود دانش بنیان